چند مقاله از دکتر شهیدی پاک
چند مقاله از استادمحمدرضا شهیدی پاک – دکتری تخصصی تاریخ و تمدن ملل اسلامی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
شهر های اسلامی در اسپانیا دوره اسلامی
اسپانیا با ورود دین اسلام به تدریج بوسیله شهرسازی و معماری اسلامی چهره شهرهای اسلامی پیدا کرد ، اندلس در ترکیب با فرهنگ و شهر سازی ومعماری گوتی سبک اندلسی دوره اسلامی پدید امد. تغییرات شهری در اسپانیا که با تغییر نام شهر اغازشد به تغییر در ماهیت و زبان و رفتار وپوشش و خوراک مردم منجر شد .
نقش بنی حفص در گسترش آموزش و نهاد های اموزشی در افریقیه
اروپا قرون و سطی شاهد ظهور جریان جهانی تعلیم و تربیت همزمان با ظهور اسلام است. اسلام تعلیم وتربیت را در ابعاد گوناگون آن توسعه داد و متون و شیوه ها و نهادهای آموزشی و تأسیسات تمدنی جدید تعلیم وتربیت تأسیس کرد. پژوهش حاضر بیان نمونه های گسترده و کامل از تعلیم و تربیت اسلامی است که نهادها و شیوه ها و مواد و متون درسی و اساتید در آن ذکر شده است و سیمایی از یک دوره از نظام تعلیم و تربیت اسلامی تر سیم شده است. این دوره از ادوار تاریخ تعلیم و تربیت ا سلامی که به وسیله دولت اسلامی حفصیان در افریقیه تأ سیس شد، جایگاه ویژه در تاریخ تعلیم و تربیت جهانی دارد زیرا نقش اسا سی در انتقال علوم و معارف به اروپا و تأ سیس نخستین نهادهای آموز شی به اروپا به ویژه در ایتالیا در نزدیکی مرزهای تونس پایتخت حفصیان دارد.
جلو ه های فرهنگ و تمدن اسلامی در عهد حکومت ودولت حفصیان
دولت چهار صد ساله حفصى پدیده سیاسى – اجتماعی قرون میانه است که در بسترى از مناسبات سیا سی و فرهنگی شکل گرفت.تحولات کمى و کیفى آموزشى، فرهنگى، علمى که در افریقیه دوره حفصى روى داد، علوم و معارف اسلامى و طب و علوم عقلى؛ چهره اى از فرهنگ دوره حفصى است. تشکیلات ادارى حفصى ها که نمونه کاملی از تشکیلات کلاسیک اسلامی است و کارآمدی آن دلیل برقرارى نظم و امنیت و آرامش در طى مدت مدید حکومت ان ها است.
کنترل رفتار ژیوپلیتیکی اقوام ایرانی جزیره با تاسیس شهرهای خلافتی قرون وسطی
نتیجه فروپاشی ساسانیان ، بحران مرزها وهژمونی اقوام علیه خلافت بودکه با انتقال پایتخت به کوفه ،در صدد استفاده از وضعیت ژیوپلیتیکی جزیره برآمد ،اماخارجی گرایی مزمن در فضای جزیره که در صفین شکل گرفت ان را عقیم کرد . قدرت های بزرگ همواره از موقعیت ژیوپلیتیکی جزیره که سلطه سیاسی خلافت درمصر، شاما ت و اناطولی و بین النهرین جنوبی را تامین می کرد، با شهر سازی و جابجایی اجباری جمعیت استفاده کرده اند. کارگزا ران خلافت نیز، پیرامون نقاط شهری جزیره، فضای حیاتی جدیدی را باتاسیس شهرهایی با نام عربی مانند واسط ،الرصافه و حدیثه ایجاد کردند .
عامل ژئو پلیتیک شهر وتشکیلات ان در نمونه قم قرون وسطی
از جمله واقعیت های جغرافیای سیاسی عملکردمهاجرت و تاسیس شهرو اعمال تقسیمات کشوری و ایجاد تأسیسات عمرانی و تشکیلات اداری و حکومتی واستفاده از نهادهای اموزشی به عنوان عامل ژئوپلیتیکی است. دولت اسلامی که در منطقه وسیعی از جهان قرون وسطی سلطه ییدا کرده بود، از زمان رسول خدا (ص) حاکمیت خود را با تاسیس شهرهایی که نقش اساسی در تعیین جغرافیای سیاسی مناطق فتح شده داشتند، تثبیت نمود واین شیوه رویه ثابت حکام مسلمان در حجاز، ایران، اندلس، مغرب، سند، ماوراء النهر گردید و پارادایم مهاجرت و کسب قدرت بوسیله تشکیلات حکومتی و آموزش، عامل تغییر چهره جغرافیای سیاسی مناطق مفتوحه در سراسر امپراطوری اسلامی شد و واحد جدید جغرافیایی در نقشه جهان پدید آمد که باعث تغییرات ماندگاری در جغرافیای سیاسی جهان شد. پژوهش حاضر به بررسی تغییرات جغرافیای سیاسی در منطقه جبال ایران در قرون وسطی پرداخته است و چگونگی پیدایش شهر در قرون وسطی را در یک شهر اسلامی با پیشینه باستانی بررسی نموده است. شهر قم که در مرکز تحولات منطقه جبال قرار داشت، نمونه تأسیس و توسعه شهر در آغاز دوره اسلامی بوسیله فاتحان و مهاجران است که پیدایش آن با تغییرات ژئوپلیتیکی ماندگاری در جغرافیای جهان اسلام همراه شده است. این شهر که در دوره ساسانی، ایرانو ثارت کواذ، نام داشت در دوره اسلامی بوسیله توسعه آموزش های شیعی و تشکیلات اداری و مهاجرت، نقش محوری در تغییرات ژئوپلیتیکی ایران بدست آورد و نقطه آغاز ژئوپلیتیک تشیع در جهان اسلام شد.
